«Чӑваш чӗлхи — чӗкеҫ чӗлхи» пабликран илнӗ сӑнӳкерчӗк

«Контактра» халӑх тетелӗнчи «Чӑваш чӗлхи — чӗкеҫ чӗлхи» пабликра «Халал пирӗн асӑмра» акци пуҫарнӑ.

Асӑннӑ ҫӑлкуҫра хыпарланӑ тӑрӑх, акцие «аслӑ Вӗрентекенӗмӗр Иван Яковлевӑн ырӑ сӑнарӗпе пархатарлӑ ӗҫӗ-хӗлне уҫса парас, «Чӑваш халӑхне» панӑ халал сӑмахӗсене ӑша хывма, ӑнланма, яланах асра тытма пулӑшас тӗллевпе» йӗркеленӗ. «Ан сӳнтӗр Аслӑ Вӗрентекенӗмӗр халалӗ!» — теҫҫӗ акцие пуҫарса янисем.

Халала пӗччен, ушкӑнпа е ҫемьепе вуламалла. Тӗрлӗ ролик туса, ӑсталӑх класӗсем кӑтартса, эссе, сӑвӑсем ҫырса #Халалпирӗнасӑмра хэштегпа палӑртса маларах асӑннӑ ушкӑна сӗнме пулать.

forum.na-svyazi.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Шупашкарти 1-мӗш вӑтам шкул директорне Татьяна Николаевӑна чӑваш чӗлхине пурин те вӗренмелле тенишӗн сӑмах лекнӗ.

Иртнӗ эрнере ашшӗ-амӑшӗн онлайн-пухӑвӗ иртнӗ. Ҫавӑнта хутшӑннӑ шкул директорӗ РФ Ҫутӗҫ министерстви ҫӗнӗ профстандарт ҫирӗплетни пирки ӑнлантарса панӑ чухне «кӑҫалтан тӑван чӗлхене пурин те вӗренмелле, пирӗнпе сирӗн вӑл Чӑваш Республики, апла пулсан вырӑс чӗлхипе пӗрлех пирӗн патшалӑх чӗлхи чӑваш чӗлхи» тесе каланӑ иккен.

Ҫавӑн хыҫҫӑн Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерстви тӳрре тухнӑ май ачисем хӑш чӗлхене вӗренессине ашшӗ-амӑшӗ суйлать тесе уҫӑмлатнӑ. Унран та ытларах — Шупашкарти 1-мӗш вӑтам шкула асӑрхаттарни пирки хыпарланӑ. Кун пирки «Ҫыхӑнура» форумра ҫырса кӑтартнӑ.

cap.ru сайтри сӑн

РФ Ҫутӗҫ министерстви ҫӗнӗ вӗренӳ программисене ҫирӗплетнӗ. Ҫапла пӗлтернӗ Шупашкарти 1-мӗш шкул директорӗ Татьяна Николаева.

Татьяна Львовна ашшӗ-амӑшӗпе онлайн-мелпе ирттернӗ пухӑва хутшӑннӑ. Ӑна иртнӗ эрнекун Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ ирттернӗ. Унтах ачасене 1-мӗш класа ҫырӑнтарас ыйтӑва пӑхса тухнӑ.

«Кӑҫалтан тӑван чӗлхене е Раҫҫей Федерацийӗн республикин патшалӑх чӗлхине обязательнӑй майпа вӗрентӗҫ. Пирӗн - Чӑваш Республики, эппин, пирӗн вырӑс чӗлхисӗр пуҫне патшалӑх чӗлхи – чӑваш чӗлхи. Ҫапла пӗтӗм 1-мӗш класс ачи чӑваш чӗлхине вӗренӗ, ҫавӑнпа ашшӗ-амӑшне хатӗрленме, ҫакна лӑпкӑн йышӑнма ыйтатпӑр. Йӗрке тӑрӑх, предмета вӑйӑ евӗр ирттерӗҫ, ачасем ӑна юратӗҫ. 1-мӗш классем ку предмета хаваспах вӗренессе шанатӑп», - тенӗ Татьяна Николаева пухура.

Аса илтерер: унччен ашшӗ-амӑшӗн ача пуҫламӑш классенче мӗнле чӗлхене вӗренессине – вырӑс е чӑваш – суйлама ирӗк пулнӑ.

«Чӑваш чӗлхин икчӗлхеллӗ ҫӳпҫи» ҫӗнӗ функционалпа пуянланнӑ — пуплевӗшсене сасӑлассипе. Ҫӗнӗ функционал Mozilla Common Voice евӗр ӗҫлет, тепӗр май каласан, унпа усӑ курса текстсене сасӑлама, сасса куҫарма пулать.

Пуплевӗшсене сасӑпа ҫырасси мӗн валли кирлӗ-ха? Чи малтанах ку ӗҫ сасӑпа ҫырнине текста куҫарма кирлӗ. Мӗн чухлӗ ытларах тӗрлӗ сасӑ пуххи пур — ҫавӑн чухлӗ тӗрӗсрех текста уйӑрса илме май пур. Mozilla Common Voice сервисра 26 сехете яхӑн чӑвашла текст ҫырнӑ пулин те ку ҫителӗклех мар. 10 пин сехет ҫырса илсен кӑна ҫак ӗҫе пахалӑхлӑ тума май пур. Тепӗр енчен, аудиоматериалсем, текста ҫыхӑнтарнӑскерсем, сасӑллӑ синтезатор хатӗрлеме те кирлӗ. Тӗрлӗ ҫынсен сассисене уйӑрма тивнӗрен «Чӑваш чӗлхин икчӗлхеллӗ ҫӳпҫинчи» функционалпа усӑ курса пуплевӗшсене сасӑлас тесен регистраци урлӑ тухма тивет те.

Тӗплӗнрех пӗлес тесен «Чӑваш чӗлхин икчӗлхеллӗ ҫӳпҫери» «Сасӑла» пай патӗнчи «Функционал пирки» каҫӑпа куҫса пӗлме пулать. Mozilla Common Voice проектпа танлаштарсан пирӗн функционал сасӑлама сӗнекен пуплевӗшсене корпуса кӗртнӗ ҫӗнӗ текстсенчен илнипе кӑна уйрӑлса тӑрать.

Малалла...

Вӗренӳ институчӗн Рутубри видеовӗнчен илнӗ сӑнӳкерчӗк

Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ Рутубри хӑйӗн каналӗнче ачасене чӑвашла вӗрентмелли «Янӑра, чӑваш чӗлхи!» проекта малалла аталантарать.

Кӗҫӗн классенче вӗренекенсене тӗнче тетелӗнчи проект урлӑ чӑвашла вӗренме Ҫӗнӗ Шупашкарти 2-мӗш вӑтам шкулта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Оксана Ильина пулӑшать, тӗп шкулта вӗренекенсене — Шупашкарти 40-мӗш вӑтам шкул учителӗ Александр Степанов.

Занятисем чӑваш чӗлхине вӗренме тин ҫеҫ пуҫланисемшӗн те, унччен илнӗ пӗлӗве ҫирӗплетес кӑмӑллисемшӗн те усӑллӑ пуласса шанаҫҫӗ.

chrio.rchuv.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑвашлӑха упракан ҫемьесен «Несӗл эткерлӗхӗ» конкурсӗ пуҫланнӑ. Ӑна Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ ирттерет.

Унта хутшӑнас тесен аслӑ ӑрури ҫынсем ачасене калаҫӑва хутшӑнтарнине кӑтартса паракан видеоролик хатӗрлемелле. Вӗсене ҫак номинацисенчен пӗринпе йӗркелеме май пур: «Манӑн вӗрентекен» (харпӑр хӑйӗн педагогӗ е ертӳҫи (наставникӗ) ҫинчен ӳкернӗ видеороликсем: кӑмӑллӑ аса илӳ, кӑсӑк ӗҫ, тав тӑву т.ыт.те.); «Туслӑ ҫемьере ҫитӗнни – телей» (аслӑ тата ҫамрӑк йӑхсен ӗҫне-хӗлне кӑтартнӑ май ачасен пуплевне аталантаракан ролик).

Конкурса тӑратнӑ чӑвашла материал 5 минутран вӑрӑм ытла пулмалла мар.

chrio.rchuv.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Республикин Вӗренӳ институтӗнче «Республикӑн пӗрлехи экзаменне мӗнле хатӗрленмелле?» ятпа вебинар иртнӗ.

Институтра пӗлтернӗ тӑрӑх, вебинара хутшӑннӑ вӗренекенсемпе вӗрентекенсем чӑваш чӗлхипе литератури кафедри доценчӗ Анна Егорова ертсе пынипе республикӑн пӗрлехи экзаменӗн тытӑмӗпе паллашнӑ, тест ыйтӑвӗсене хуравлама вӗреннӗ, изложенипе сочинени ҫырма хӑнӑхнӑ, малтанхи ҫулсенчи экзамента тӗл пулнӑ паллӑрах йӑнӑшсене тишкернӗ.

Вебинара кӑҫал 9-мӗш класран вӗренсе тухакан ачасем тата учительсем валли ирттернӗ.

culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ литература музейӗ «Тӑван чӗлхе, эс – вӗҫӗмсӗр тӗнче» Раҫҫей шайӗнче флешмоб пуҫарса янӑ. Ӑна аслӑ вӗрентекенӗмӗр Иван Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитнине халалланӑ. Флешмоба хутшӑнакансен чӑвашла сӑвӑ вуламалла.

Акцие Чӑваш Ен наци телерадиокомпанийӗн редакторӗ Элтияр Александров тата Альбина Юрату поэт чӑвашла сӑвӑ вуласа пуҫарса янӑ.

«Чӑвашла шухӑшла» канал авторӗ икӗ ҫӗнӗ канал уҫнӑ. Пӗри «Анне кӗтесӗ» ятлӑ, тепри — «Атте-анне» калаҫу пӳлӗмӗ.

Ҫӗнӗ канала уҫнӑ май автор чи малтан хӑйӗнпе паллаштарнӑ. Вӑл — Тутарстанра ӳснӗ, халӗ Хабаровск ҫумӗнче пурӑнакан 31 ҫулти хӗрарӑм. Унӑн икӗ ывӑл: Тимур виҫҫӗре, Руслан ятли пӗррере. «Кунта эпӗ кашни атте-аннене ҫывӑх япаласем ҫинчен ҫырас тетӗп», — тесе пӗлтернӗ вӑл канал уҫни пирки хыпарлакан ҫырура. «Атте-анне» калаҫу пӳлӗмне вара пӗр-пӗрне пулӑшма, йывӑрлӑхсемпе пайлашма, канаш ыйтма йӗркеленӗ.

Хыпара ҫырнӑ вӑхӑтра канала ҫырӑннисен йышӗ пысӑках марччӗ. Пурӗ 17 ҫын кӑна.

culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш наци музейӗнче чӑваш чӗлхипе литературине халалланӑ «Ялан янӑра, чӑваш чӗлхи!» уйӑхлӑх пырать. Вӑл пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче пуҫланнӑ, ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Уйӑхлӑха Иван Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Музей ачасемпе аслисене чӑваш халӑхӗн историйӗпе культурине халалланӑ тӗрлӗ темӑллӑ экскурсисене, ӑсталӑх сехечӗсене йыхравлать.

Чӑваш наци музейӗ чӑвашсен историйӗпе, культурипе тата этнографийӗпе паллаштарать. К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗпе Ҫеҫпӗл Мишши музейӗ те чӑваш фольклорӗпе литературин пуян тӗнчине йыхравлаҫҫӗ.